فوبیا چیست و چرا به وجود میاید؟

امروزه در بین مشکلات روانی فوبیا یکی از شایع ترین هاست که زندگی بسیاری را مختل کرده و از طرف دیگر نزدیکان آن ها را در تنگنا قرار داده . هرچند که شاید برخی تا آخر عمر با این مشکل سر کنند و در روند کلی زندگی آن ها مشکلی پیش نیاید اما بدون شک در بسیاری از موقعیت ها در تنگنا قرار خواهند گرفت.

اما فوبیا واقعا چیست؟ برای آن درمانی وجود دارد یا باید فقط تا آخر عمر با آن سر کرد؟ و آیا اصلا نیاز جدی به درمان وجود دارد؟ در این مقاله سعی بر این بوده که تا حد ممکن به این سوالات جواب بدهیم.

فوبیا چیست؟

فوبیا یا ترس غیر منطقی، یک نوع از اختلال اضطراب است که در آن فرد ترس بی امان از یک موقعیت، یک مکان یا یک چیزی دارد. 

افراد مبتلا به اختلال هراس در طول زندگی خود از چیزی بیش از حد واقعی ترس دارند. این افراد اگر با منشأ ترس خود روبرو شوند، پریشانی شخصیتی بزرگی را تجربه می کنند که حتی ممکن است در وظایف طبیعی زندگی آن ها تداخل ایجاد کند. گاهی این ترس وحشت کلی در زندگی ایجاد می کند.

برای برخی از افراد، حتی فکر کردن در مورد هراس خود، فوق العاده ناراحت کننده است. فوبیا زمانی شروع به شکل گیری می کند که فرد زندگی خود را بر اساس اجتناب از چیزی سازماندهی می کند. 

افرادی که با این اختلال زندگی می کنند باید از چیزهایی که در زندگی آن ها منجر به اضطراب می شود به شدت پرهیز کنند. در ادامه این مطلب مجله پیام سلامت در مورد یکی از بیماری های روانی به نام فوبیا صحبت می کنی.

اگر ترس از چیزی ایجاد شود که ممکن است به ندرت در زندگی اتفاق بیافتد، مثل آمدن مار در خانه، فرد دچار اختلال در زندگی روزمره نخواهد شد. 

اما اگر این ترس از مسائل ساده به ترس های پیچیده که اجتناب از آن ها غیر ممکن است منتهی شود، مانند ترس از مکان های شلوغ (ترس از ترک خانه و یا رفتن به مکان های عمومی) و یا هراس اجتماعی (ترس از قرار گیری در میان گروه ها) ممکن است زندگی اجتماعی و فردی را تحت تاثیر قرار دهد.

علائم این مشکل کدامند؟

در اکثر انواع فوبیا شرایط به گونه ای است که معمولا فرد در دیگر قسمت های زندگی اش مشکلی ندارد و زندگی نرمالی دارد، اما وقتی با آن موضوع مواجه می شود، ترس را تجربه می کنند و علائمی را نشان می دهد. 

فوبی انواع مختلفی دارد مثل فوبی حیوانات، فوبیای تاریکی، فوبی موضوعات بی جان مثل ارتفاعات و فضاهای بسته. ترس از بیماری و مرگ و نیز فوبی خون و فوبی های اجتماعی.

علائم شناختی، علائم هیجانی، رفتاری و بدنی چهار دسته علائم فوبیا هستند.

البته هرکسی که فوبیا دارد، لزوما هر چهار علامت را با هم ندارد. علائم شناختی این است که فرد مدام به این موضوع فکر می کند که نکند با آن چیزی که می ترسد، مواجه شود.

مثلا در خیابان تاریکی، حرکتی ناگهانی را پشت سر خود احساس می کند. فکر می کند «این یک کیف زن است» و میخکوب می شود.

علائم دسته بعد، هیجانی است. عواطف فرد مثل احساس دلشوره در این دسته قرار می گیرند. هم چنین اضطراب، نگرانی، ترس، وحشت زدگی. 

علائم بدنی هم داریم که خودش به دو دسته بیرونی و درونی تقسیم می شود. علائم درونی با افزایش ضربان قلب و تپش قلب بروز می کند، اما علائم بیرونی مثل برافروختگی صورت یا لرزش دست است. 

افراد نسبت به علائم هیجانی خود آگاه ترند و آن ها را بیشتر متوجه می شوند. هرقدر علائم بیشتر باشد، فوبی شدیدتر است. هرقدر علائم آشکارتر باشد، یعنی شدت ترس و فوبی بالاتر است. 

یک سری علائم رفتاری هستند؛ یعنی ممکن است بدنشان در شرایطی مانند حالت آماده باش یا جنگ و یا گریز قرار بگیرد.

همه افراد در سنین کودکی ممکن است فوبیا را تجربه کنند. خیلی از بچه ها ترس از تاریکی یا تنها ماندن را دارند. 

به مرور زمان که از نظر سنی و عقلی رشد می کنند این ترس ها از بین می رود و نیازی هم به درمان ندارد، اما در یک سری افراد ممکن است علائم باقی بماند؛ پس باید درمان بشوند.

مثلا افرادی هستند که اصلا از خانه هم خارج نمی شوند که این افراد قطعا به درمان و معالجه احتیاج دارند.

منبع: ویرگول

اهمیت روانشناسی در زندگی ما چیست؟

هدف و اهمیت روانشناسی در زندگی این است که در سطح ذهنی، شاد و سالم زندگی کنیم.

روانشناسی، مطالعه ی رفتار های انسان، عملکرد و عملیات ذهنی او است.

این علم همچنین به دانشی اشاره می کند که برای درک وقایع، درمان مشکلات ذهنی و بهبود آموزش، اشتغال و روابط نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

این موضوع، به علوم کاربردی، آموزشی و نظری اشاره دارد.

اهمیت روانشناسی به عنوان یک علم چیست؟

نقش و اهمیت روانشناسی در ایجاد یک رابطه

روانشناسی باعث می شود که با درک افراد و رفتار آن ها، بتوانیم در اجتماع راحت تر با یکدیگر زندگی کنیم.

در ادامه پرفسور جامس پنباکر استاد دانشگاه تگزاس راهی را برای پیش بینی سازگاری های عاشقانه توضیح می دهد.

بهبود ارتباطات ما یکی از وظایف روانشناسی است

درک بیشتر این که انسان ها چگونه فکر و رفتار می کنند، می تواند به روابط آن ها کمک کند.

ما می توانیم با شناخت حرکات و حالات انسان ها، درک بهتری از این که آن ها واقعا چه منظور و هدفی دارند پیدا کنیم.

ایجاد اعتماد به نفس نشان دهنده اهمیت روانشناسی است

با درک بهتر خود و شخصیت مان، می توانیم اعتماد به نفس بیشتری پیدا کنیم.

شما با درک بهتر و بیشتر نقاط ضعف خود می توانید بر روی آن ها تسلط پیدا کنید.

غنی سازی اشتغال ها

شما می توانید با درک بهتر همکاران تان شانس بیشتری برای برقراری ارتباط پیدا کنید.

این کار باعث می شود تا بتوانید اشتغال خود را بهبود ببخشید.

انگیزه داشته باشید

هدف شما خواه ترک سیگار، خواه وزن کم کردن، و یا یادگیری یک زبان جدید باشد.

برای داشتن انگیزه و تحرک باید نکات روانشناسی آن را بیاموزید

برای افزایش سطح انگیزه خود، هنگامی که آن کار را شروع کردید، نکات زیر در مورد روانشاسی شناختی و آموزشی را مطالعه کنید

مهارت های رهبری و هدایت خود را افزایش دهید

مطابق اصول و اهمیت روانشناسی اهمیتی ندارد که شما مدیر یک اداره و یا یک داوطلب گروه های نوجوانان هستید؛

داشتن مهارت های رهبری خوب در زندگی مهم و ضروری است

هیچ کس از ابتدا رهبر متولد نمی شود، اما با آموختن نکاتی از تحقیقات روانشناسی می توانید این مهارت را در خود افزایش دهید.

یاد بگیرید افراد دیگر را بهتر درک کنید

توانایی درک احساسات خود و احساسات اطرافیان تان نیز مانند روابط غیر کلامی، نقش بسیار مهمی را در روابط و زندگی حرفه ای ایجاد می کند.

اصطلاح هوش عاطفی به توانایی شما برای درک احساسات خود و احساسات دیگران اطلاق می شود

تصمیمات دقیق تری بگیرید

تحقیقات در مورد اهمیت روانشناسی شناختی، اطلاعات زیادی در مورد تصمیم گیری فراهم آورده اند.

با استفاده از این استراتژی ها در زندگی خود، می توانید تصمیمات هوشمندانه تری بگیرید.

دفعه بعدی که خواستید تصمیم بزرگی در زندگی تان بگیرید، از تکنیک های پایین استفاده کنید:

از رویکرد six thinking hats استفاده کنید تا در موقعیت هایی که چند دیدگاه مختلف دارید، راحت تر تصمیم گیری کنید.

هزینه های مادی و معنوی و منفعیت های یک تصمیم را در نظر بگیرید.

از تکنیک های تجزیه و تحلیل که به یک تصمیم نمره ی خوب یا بد می دهند استفاده کنید.

اهمیت روانشناسی در بهبود حافظه

آیا تا بحال فکر کرده اید که چرا می توانید حوادث کودکی تان را دقیقا به خاطر بیاورید اما اسم مشتری روز گذشته تان را به یاد نمی آورید؟

تحقیقات بر روی این که چگونه یک چیز جدید در حافظه ایجاد می شود و این که چگونه و چرا ما برخی مسائل را فراموش می کنیم بر روی زندگی روزمره مان تاثیر می گذارند.

تصمیمات مالی هوشمندانه تری بگیرید

دنیل کانمن روانشناس برجسته و برنده ی جایزه ی نوبل و همکارش اموس توسکی یک سری بررسی هایی انجام داده و به بررسی چگونگی و عدم اطمینان در تصمیم گیری ها و خطرات آن پرداخته اند.

تحقیقات بعدی در زمینه اهمیت روانشناسی که به عنوان اقتصاد رفتار شناخته می شود، یافته هایی را بدست آورده است که شما می توانید برای انتخابات مالی و تصمیمات هوشمندانه از آن ها استفاده کنید.

لطفا کمی خلاق تر باشید

گاهی به نظر می رسد که هزاران کتاب، وبلاگ و مجله وجود دارند که رفتار های درست را روزانه به ما گوشزد می کنند.

اما این توصیه ها تا چه اندازه مبنای علمی و روانشناسی دارند؟

مثلا فکر کنید که چندین مرتبه شنیده اید که انجام دادن چند کار بطور همزمان می تواند باعث خلاقیت بیشتر شود.

در حقیقت بررسی های روانشناسی نشان داده اند که انجام چندین کار در یک زمان مشخص می تواند سرعت و دقت و بهروری را مختل سازد

کاربرد روانشناسی در سالم تر زندگی کردن ما

تاثیر و اهمیت روانشناسی همچنین می تواند در بهبود سلامتی عمومی تان نیز موثر باشد.

مثلا این علم از راه هایی مانند تشویق برای ورزش کردن و مصرف مواد مغذی برای بهبود افسردگی می تواند باعث سلامتی شما شود.

برخی از نمونه هایی که مستقیما بر روی زندگی تان تاثیر می گذارند شامل:

بررسی ها در مورد اهمیت روانشناسی نشان داده اند که هم نور خورشید و هم نور مصنوعی، علائم اختلالات فصلی را کاهش می دهند

بررسی ها دریافته اند که ورزش کردن می تواند به سلامتی روانی کمک کند

بررسی ها دریافته اند که کمک به افراد در جهت درک رفتار های خطرناک و ناسالم خود باعث افزایش تصمیم گیری های درست می شود

منبع: مطالب روانشناسی 

نوروفیدبک چیست؟ آشنایی با تاریخچه نوروفیدبک

نوروفیدبک به روشی اطلاق می شود که در آن، اطلاعات عصبی به دستگاه عصبی مرکزی (CNS) افراد بازخورد داده می شود و تلاش می شود تا آنها بیاموزند چگونه کارکرد مغزی خودشان را اصلاح نمایند. 

نوروفیدبک چیست؟

منطق این روش درمانی بر پایه شرطی سازی عاملی استوار است. ما در حالت عادی قادر به کنترل و تغییر امواج مغز خود نیستیم؛ زیرا نسبت به این امواج آگاهی نداریم. در روش درمانی نوروفیدبک، سعی می شود تا این آگاهی از طریق ارائۀ بازخوردهای (فیدبک های) بسیار سریع (چند هزارم ثانیه پس از وقوع) به فرد ایجاد شود. همچنان که این تمرین ادامه می یابد، مغز یاد می گیرد که چگونه به تولید بیشتر امواجی بپردازد که منجر به عملکرد بهتر می شود. اینکه چه امواجی در مغز افزایش و چه امواجی کاهش یابند، کاملاً بستگی به مشکل هر فرد دارد و درمانگر آن را در طول جلسه تنظیم می نماید. از این روش می توان به منظور بهبود اختلالاتی چون بیش فعالی/کمبود توجه، ناتوانی های یادگیری، صرع، هراس و اختلالات اضطرابی، اختلالات مربوط به سوء مصرف مواد، افسردگی، مدیریت استرس، میگرن، سندرم تورت و اختلالات خواب استفاده کرد.

نوروفیدبک در واقع نوعی بیوفیدبک است که با استفاده از نمایش امواج مغزی "EEG "Electroencephalography یا "HEG "Hemoencephalography در لحظه (Real Time) فعالیت مغز را تشریح و خود تنظیمی را به فرد آموزش می دهد. EEG نوروفیدبک با استفاده از سنسورهایی که روی سر قرار می گیرند امواج مغزی را اندازه گرفته و بنا بر هدفی که از پیش تعیین شده است، دامنه امواج مغزی، درجه هم نوسانی و یا اختلاف فاز آماج تغییر قرار می گیرند؛ در حالی که HEG نوروفیدبک از سنسورهای نور مادون قرمز یا برای اندازه گیری جریان خون مغز و تنظیم آن استفاده می کند. این روش تحت عنوان نوروتراپی، نوروبیوفیدبک و همچنین آموزش مغز شناخته می شود.

کلینیک های روانشناسی زیادی خدمات نوروفیدبک انجام میدهند. یکی از این مراکز، مرکز مشاوره دکتر فرناز فریدی می باشد که در شهر تهران خدمات فوق العاده ای در این زمینه دارند.

تاریخچه نوروفیدبک:

همه چیز در سال های دهه 1960 شروع شد. دکتر باری استرمان Barry Sterman، محقق دانشگاه UCLA کالیفرنیا، مشغول به انجام تحقیقاتی درباره فعالیت عصب شناختی مرتبط با خواب بود که در خلال آن موفق به کشف امواج 14 هرتز در EEG مغز گربه های مورد آزمایش گردید. این امواج با کاهش تنش عضلانی در گربه ها ارتباط داشتند و بعدها نام SMR به خود گرفتند. دکتر استرمان و گروهش به تحقیقات خود ادامه دادند تا ببینند که آیا گربه ها در ازای دریافت پاداش، تولید امواج SMR در مغز خود را افزایش می دهند یا خیر. پاسخ مثبت و نتیجه رضایت بخش بود. به دنبال آن دکتر استرمان هدایت تحقیقاتی برای NASA را برعهده گرفت که در آن به ارزیابی سمی بودن سوخت موشک پرداخت (افرادی که در معرض سوخت قرار می گرفتند دچار حالات استفراغ، سردرد، افزایش دم و بازدم (هواگیری)، توهم و تشنج می شدند).

دکتر استرمان گربه ها را در معرض مقدار زیادی سوخت قرار داد و در آن ها حالات استفراغ، سر و صدا، افزایش هواگیری، بزاق آوری، حملات تشنجی و مرگ را به دنبال هم مشاهده کرد. اما یک گروه از گربه ها واکنش دیگری نشان دادند که باعث تعجب گروه تحقیق شد. آن ها توانستند وقوع حملات را در دوز بیشتری نسبت به دوز قابل تحمل برای گربه های دیگر متوقف کنند. گروه با مراجعه به سوابق گربه ها دریافتند که این گروه از گربه ها پیش از این طی مطالعه خواب، تحت آموزش SMR قرار گرفته بودند. دکتر استرمان تحقیقات خود را روی انسان و در مورد بیماران مبتلا به صرع ادامه داد. او تاکنون مقالات زیادی درباره استفاده از نوروفیدبک نوشته است.

تاکنون هیچ گونه عوارض و اثر منفی ناشی از نوروفیدبک گزارش نشده است. تنها موردی که میتوان به آن اشاره کرد این است که نوروفیدبک نتواند تغییری در علائم بیماری به وجود آورد. همچنین مصرف همزمان دارو با نوروفیدبک نیز عوارض بدی ندارد و با توجه به مدت طول درمان نوروفیدبک می توان به مرور با توجه به نظر پزشک مربوطه میزان دارو را کاهش داد.

منبع: فارمد تجهیز

اطلاعیه مهم : برگزاری اولین کنگره روانشناسی و علوم رفتاری در شهر تبریز

منصور بیرامی رئیس اولین کنگره دوسالانه تازه‌های روانشناسی و علوم رفتاری در دانشگاه تبریز در این ارتباط در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در تبریز با اشاره به اهداف این کنگره اظهار داشت: اولین کنگره دوسالانه تازه‌های روانشناسی و علوم رفتاری بیشتر با هدف بحث و تبادل نظر در خصوص تازه‌ترین یافته‌ها و موضوعات روانشناسی و علوم رفتاری برگزار خواهد شد.

رئیس دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه تبریز در این باره از اساتید، پژوهشگران و دانشجویان حوزه روانشناسی و گرایش‌های وابسته خواست، آثار پژوهشی و نظری خود در محورهای موضوعی این کنگره را از طریق سامانه آن ارسال کنند، تصریح کرد: آخرین مهلت ارسال چکیده  مقاله 31 خرداد و آخرین مهلت ارسال اصل مقالات نیز 31 مردادماه سال‌جاری اعلام شده است.

وی در ادامه با اشاره به محورهای موضوعی این کنگره افزود: روانشناسی و فناوری‌های نوین (فضای مجازی و...)، تازه‌های علوم شناختی، تازه‌های روانسنجی و ارزیابی بالینی، روانشناسی سلامت، روانشناسی بالینی، روانشناسی تربیتی و مدرسه، روانشناسی دین و معنویت و آسیب‌شناسی روانی از جمله محورهای آن است.

رئیس اولین کنگره دوسالانه تازه‌های روانشناسی و علوم رفتاری در دانشگاه تبریز اضافه کرد: روانشناسی اجتماعی و فرهنگی، مشاوره و خانواده درمانی، اعتیاد (سبب‌شناسی و مداخلات درمانی)، آسیب‌های روانشناختی نو پدید، روانشناسی تحول و اختلالات دوره تحول، روانشناسی صنعتی و سازمانی، روانشناسی و ادبیات، روانشناسی و فلسفه و ... از دیگر محورهای اصلی این کنگره است.

وی در بخش دیگر سخنان خود با تاکید بر اینکه دریافت مقالات صرفاً از طریق بخش کاربران سامانه  این کنگره به آدرس http://www.pbs2019.ir/fa  صورت خواهد گرفت، یادآور شد: علاقمندان برای ارسال چکیده مقالات، ابتدا باید از بخش ورود کاربران در سایت ثبت‌نام کرده و سپس به ارسال چکیده مقالات خود اقدام کنند. پس از ثبت چکیده، منتظر نتایج داوری بمانند. ارسال مقاله اصلی پس از داوری چکیده‌ها صورت خواهد گرفت.

به گفته وی، اولین کنگره ملی دوسالانه تازه‌های روانشناسی و علوم رفتاری در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) ثبت شده است و مقالات پذیرفته شده در کنگره، در پایگاه مذکور نمایه خواهند شد.

منبع: خبرگزاری فارس